Người Iran rời khỏi thủ đô khi xếp hàng dài tại các trạm xăng, nguy cơ khủng hoảng năng lượng gia tăng do các cuộc tấn công của Israel

Người Iran tháo chạy khỏi Tehran giữa các cuộc tấn công của Israel và khủng hoảng năng lượng ngày càng gia tăng

Thủ đô Iran, Tehran, hiện đang bị bao trùm bởi nỗi sợ hãi và sự không chắc chắn khi cư dân ở đây gấp rút tìm cách rời khỏi thành phố. Các cuộc không kích của Israel nhắm vào các tòa nhà chính phủ và cơ sở quân sự đã kích thích một làn sóng tháo chạy ồ ạt, trong khi lo ngại về một cuộc khủng hoảng năng lượng sắp xảy ra đã dẫn đến những cảnh hỗn loạn tại các trạm xăng trên khắp thành phố. Dưới đây là cái nhìn tổng quan về tình hình đang diễn ra, nguyên nhân và hậu quả có thể xảy ra.

Cuộc tháo chạy khỏi Tehran: Sự vội vã trốn thoát

• Các cuộc tấn công của Israel đã gia tăng mạnh mẽ, tấn công vào Bộ Ngoại giao, Bộ Nội vụ, và Bộ Tình báo Iran, cũng như nhiều mục tiêu quân sự tại Tehran và các khu vực lân cận. Các đoạn video phát trực tiếp cho thấy sự bùng nổ và các cuộc tấn công tên lửa ở nhiều địa điểm, làm gia tăng sự hoảng loạn trong công chúng và dẫn đến việc các doanh nghiệp—bao gồm cả chợ truyền thống ở Tehran—phải đóng cửa khi các tiểu thương tháo chạy khỏi thành phố.
• Hậu quả là một làn sóng tháo chạy lớn của người dân. Các tuyến đường chính như cao tốc Tehran-North, đường Tehran-Qom, và đường Haraz chứng kiến lưu lượng giao thông chưa từng có khi cư dân cố gắng thoát khỏi điều mà nhiều người lo sợ có thể trở thành các cuộc tấn công chết chóc hơn trong những ngày tới.
• Theo các báo cáo của cảnh sát, sự gia tăng lưu lượng giao thông hướng ra ngoài bắt đầu vào cuối tuần qua và đã trở nên nghiêm trọng hơn khi thông tin đồn thổi và cảnh báo từ chính quyền gia tăng [1].
• Các video trên mạng xã hội và báo cáo từ nhân chứng xác nhận các đường cao tốc quá tải, xe cộ chật cứng với các gia đình và đồ đạc, thể hiện sự tuyệt vọng của những người đang chạy trốn [2].
• Những cảnh báo của Israel đối với dân thường Iran—không nhằm mục tiêu vào họ mà để làm nổi bật các hành động của chế độ—càng làm gia tăng sự cấp thiết trong tầng lớp dân cư của Tehran [3].

Loạn xạ tại các trạm xăng: Khủng hoảng năng lượng rình rập

• Khi người dân vội vã rời khỏi thủ đô, các trạm xăng đã trải qua nhu cầu tăng vọt, dẫn đến hàng dài chờ đợi và giá cả leo thang.
• Sự kết hợp giữa việc mua sắm trong hoảng loạn, sự gián đoạn chuỗi cung ứng, và nỗi lo rằng các cuộc tấn công của Israel có thể nhằm vào cơ sở hạ tầng năng lượng đã tạo ra một cơn bão hoàn hảo cho một cuộc khủng hoảng năng lượng [4].
• Các báo cáo từ Tehran cho thấy nhiều lái xe phải chờ hàng giờ để đổ xăng, với một số trạm hoàn toàn cạn kiệt vì việc giao hàng nhiên liệu đã chậm lại.
• Sự không chắc chắn về khả năng của chính quyền trong việc duy trì nguồn cung cũng góp phần vào sự lo lắng, khiến mọi người lo ngại rằng tình trạng thiếu hụt có thể lan rộng sang thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác.

Hậu quả: Thiệt hại về con người và cơ sở hạ tầng

• Các số liệu chính thức từ Bộ Y tế Iran báo cáo ít nhất 224 người đã thiệt mạng và 1.277 người bị thương trong các cuộc tấn công của Israel kể từ thứ Sáu. Làn sóng tấn công tên lửa mới của Iran vào Israel cũng đã dẫn đến thương vong cho dân thường, làm gia tăng vòng xoáy bạo lực [1].
• Tâm lý lo sợ đang gia tăng—sự hoảng loạn, chấn thương, và thiếu niềm tin vào khả năng bảo vệ dân thường của chính quyền hay khôi phục trở lại bình thường.
• Thiệt hại hạ tầng cũng đang gia tăng, đặc biệt là đối với các cơ sở chính phủ và an ninh. Việc nhắm mục tiêu vào các bộ và các tòa nhà tình báo đánh dấu một giai đoạn mới, nguy hiểm hơn trong cuộc xung đột, với những tác động có thể đến quản lý và trật tự dân sự.

Phản ứng quốc tế và các diễn biến tiềm năng

• Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công khai bình luận, kêu gọi một thỏa thuận để kết thúc các cuộc xung đột nhưng cũng có vẻ như đề xuất rằng cả hai bên có thể cần phải “chiến đấu” trước khi ngoại giao có thể xảy ra. Quan điểm này cho thấy một sự không muốn can thiệp ngay lập tức của quốc tế, để cho các bên khu vực quyết định các bước tiếp theo [1].
• Nỗi sợ hãi của người dân còn được tăng cường bởi sự không chắc chắn về việc liệu cộng đồng quốc tế có sẵn sàng hay có khả năng môi giới việc hòa bình hoặc cung cấp cứu trợ nhân đạo hay không.
• Nếu cuộc khủng hoảng hiện tại kéo dài, có nguy cơ thực sự xảy ra một tình trạng khẩn cấp nhân đạo kéo dài, đặc biệt nếu tình trạng thiếu năng lượng trở nên trầm trọng hơn và làm gián đoạn dịch vụ nước, thực phẩm, và chăm sóc sức khỏe.

Tóm tắt: Bảng so sánh khủng hoảng

Tiếng nói từ thực địa

“Chúng tôi không nhắm vào người dân Iran, nhưng chế độ nhắm vào người dân Israel.” — Các quan chức Israel, đề cập đến dân số Iran [2]

“Đã đến lúc cần một thỏa thuận và chúng ta sẽ thấy điều gì xảy ra nhưng đôi khi họ cần phải chiến đấu.” — Tổng thống Mỹ Donald Trump [1]

Kết luận: Tương lai không chắc chắn của Tehran

Đối với hàng triệu người Iran, cuộc khủng hoảng hiện tại là một bài kiểm tra về sự kiên cường và khả năng thích nghi. Khi tiếng còi báo động không kích vang lên và tiếng bom gầm gào từ xa, nhiều gia đình phải đưa ra những lựa chọn khó khăn: liều mình với những nguy hiểm trên con đường để tìm kiếm sự an toàn, hoặc rút lui và hy vọng vào một cuộc giảm leo thang nhanh chóng. Cuộc khủng hoảng năng lượng—được thể hiện qua hàng dài đổ xăng và nguồn cung giảm sút—có thể leo thang mạnh mẽ nếu các cuộc tấn công tiếp tục nhắm vào cơ sở hạ tầng quan trọng.

Tương lai của Tehran, và Iran nói chung, giờ phụ thuộc vào một số yếu tố khó lường: các quyết định chiến thuật của lãnh đạo Israel và Iran, sự kiên định hoặc thận trọng của các trung gian quốc tế, và khả năng của những người dân thường Iran trong việc chịu đựng trước nỗi sợ hãi và thiếu thốn ngày càng gia tăng. Khi thế giới đang theo dõi, những ngày tới sẽ là quyết định—không chỉ cho kết quả của cuộc chiến này, mà còn cho dân số dân thường đang bị kẹt giữa cuộc xung đột.

Để theo dõi các cập nhật liên tục và phân tích sâu hơn, hãy ghé thăm Iran International, AllSides, và theo dõi các tài khoản trực tiếp trên Instagram.

Bài viết được viết bởi

Đặng Khắc Minh

Nhà phân tích thị trường

Đặt câu hỏi