Các nhóm năng lượng Mỹ và châu Âu gặp rủi ro do khủng hoảng cung cấp uranium

Ngành năng lượng hạt nhân toàn cầu đang đối mặt với một thách thức lớn do một cuộc khủng hoảng cung cấp uranium đang ám ảnh, điều này tạo ra những rủi ro đáng kể cho các nhóm năng lượng của Mỹ và châu Âu. Dưới đây là một phân tích chi tiết về tình hình:

Thiếu hụt cung cấp hiện tại

Thị trường uranium đang trải qua một sự thiếu hụt cung cấp đáng kể, được ước tính rơi vào khoảng 30-40 triệu pounds vào năm 2024. Nguyên nhân chủ yếu do giá uranium duy trì ở mức thấp trong suốt thập kỷ 2010, dẫn đến nhiều mỏ phải ngừng hoạt động hoặc tạm dừng sau sự cố Fukushima. Quá trình khởi động lại công suất đã ngừng hoạt động và phát triển các mỏ mới diễn ra chậm chạp đã để lại thị trường không đủ cung ứng[3].

Ảnh hưởng đến các nhóm năng lượng Mỹ

Hoa Kỳ, với tư cách là nước nhập khẩu uranium giàu nhất, đặc biệt dễ bị tổn thương trước cuộc khủng hoảng cung cấp này. Gần 30% lượng uranium giàu mà Mỹ nhập khẩu đến từ Nga, một sự phụ thuộc đang ngày càng trở nên phức tạp do căng thẳng địa chính trị. Mỹ đã ban hành luật cấm nhập khẩu uranium làm giàu thấp từ Nga thông qua Đạo luật Cấm Nhập Khẩu Uranium Nga lưỡng đảng, sẽ có hiệu lực hoàn toàn vào tháng 1 năm 2028. Luật này, nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Nga, lại thắt chặt thêm chuỗi cung ứng vốn đã căng thẳng, với các nhà lãnh đạo trong ngành như Joseph Dominguez của Constellation Energy Corporation đã lưu ý rằng "trong thế giới nhiên liệu hạt nhân, 2028 là ngày mai"[1][4].

Những thách thức của các nhóm năng lượng châu Âu

Châu Âu cũng phụ thuộc nặng nề vào việc nhập khẩu uranium, khi 97% nguyên liệu hạt nhân của mình đến từ bên ngoài EU. Các nguồn cung uranium chính của châu Âu là Kazakhstan (26%), Niger (25%) và Canada (22%). Tuy nhiên, những diễn biến gần đây đã làm phức tạp chuỗi cung ứng này. Cuộc đảo chính quân sự ở Niger năm 2023 đã khiến chính quyền cầm quyền thân Nga hơn, dẫn đến việc công ty uranium của Pháp là Orano bị trục xuất khỏi một trong các mỏ của nó. Sự thay đổi này làm giảm khả năng tiếp cận uranium tự nhiên từ Niger của châu Âu và gia tăng sự phụ thuộc vào uranium làm giàu từ Nga[2].

Động thái của thị trường toàn cầu

Vai trò của Kazakhstan: Kazakhstan đã nổi lên như nhà sản xuất uranium lớn nhất thế giới, chiếm hơn 40% sản lượng toàn cầu. Tuy nhiên, nước này ngày càng bán nhiều uranium hơn cho Nga và Trung Quốc, làm giảm lượng cung cấp cho các nhóm năng lượng của Mỹ và châu Âu[2][5].
Ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc: Nga và Trung Quốc đang thống trị quá trình làm giàu uranium, kiểm soát 62,7% công suất làm giàu uranium thương mại của thế giới. Sự thống trị này đặt ra những thách thức lớn cho Mỹ và châu Âu trong việc đảm bảo nguồn cung uranium đáng tin cậy và độc lập[4].

Nhu cầu tương lai và khoảng cách cung cấp

Nhu cầu toàn cầu đối với uranium giàu dự kiến sẽ tăng 28% khi các lò phản ứng mới được đưa vào hoạt động. Riêng Hoa Kỳ sẽ cần khoảng 2000 tấn uranium giảm làm giàu cao (HALEU) vào năm 2035, một nhu cầu hiện tại chưa thể đáp ứng ở quy mô thương mại ngoài Nga và Trung Quốc. Thế hệ lò phản ứng tiên tiến tiếp theo sẽ cần HALEU, thứ mà Mỹ vẫn chưa sản xuất thương mại[4].

Đề xuất chính sách và chiến lược

Để giảm thiểu những rủi ro này, một số hành động chính sách và chiến lược đang được xem xét:

Đa dạng hóa nguồn cung: Mỹ và châu Âu cần đa dạng hóa nguồn cung uranium của mình bằng cách mở rộng công suất hiện có, giảm bớt nguồn cung vượt quá và phát triển các cơ sở mới để hỗ trợ thêm khách hàng và các lò phản ứng tương lai[1].
Sản xuất và làm giàu trong nước: Đầu tư vào sản xuất uranium trong nước và công suất làm giàu là điều cực kỳ quan trọng. Mỹ cần hợp tác với các đồng minh để thực hiện các chính sách thương mại và thuế phù hợp nhằm củng cố chuỗi cung ứng uranium và nhiên liệu hạt nhân của mình[4].
Giải quyết căng thẳng địa chính trị: Các nhà hoạch định chính sách cần giải quyết các điểm yếu trong chuỗi cung ứng, đặc biệt là sự phụ thuộc vào những kẻ thù nước ngoài như Nga và Trung Quốc. Đại dịch Covid-19 đã nhấn mạnh tầm quan trọng của chuỗi cung ứng an toàn và bền vững, và uranium cũng không ngoại lệ[4].

Kết luận

Cuộc khủng hoảng cung cấp uranium đặt ra rủi ro đáng kể cho các nhóm năng lượng của Mỹ và châu Âu, do căng thẳng địa chính trị, các điểm yếu trong chuỗi cung ứng và nhu cầu toàn cầu ngày càng tăng. Để giải quyết những thách thức này, sẽ cần một cách tiếp cận đa chiều bao gồm thay đổi chính sách, đầu tư vào khả năng trong nước và xây dựng các liên minh chiến lược để đảm bảo một chuỗi cung ứng uranium ổn định và an toàn.

Để tìm hiểu thêm thông tin chi tiết và khuyến nghị, bạn có thể tham khảo các tài nguyên sau: